Een taalcursus, een voorleesvoorstelling, hulp bij digitale zaken; al jaren is de bibliotheek veel meer dan alleen een uitleenplek van boeken. Die maatschappelijk-educatieve functie tekent zich nog scherper af sinds de overheid en het netwerk van bibliotheken in 2020 een aantal afspraken vastlegden. Gelijke kansen bieden is hierin een sleutelbegrip. Iedereen, van jong tot oud, zou moeten kunnen lezen en verdient het genot van leesplezier. Iedereen zou zich staande moeten kunnen houden in de wereld van arbeid, digitalisering en technologie. Ook het stimuleren van ontmoetingen tussen mensen met verschillende achtergronden krijgt extra aandacht.
Fondsen in beeld
Om programma’s en projecten te kunnen ontwikkelen en uitvoeren die deze doelen in zich dragen, hebben bibliotheken natuurlijk geld nodig. De sterkere focus op het bieden van gelijke kansen en het stimuleren van ontmoetingen, speelt hen in de kijker van fondsen die hier veel waarde aan hechten, waaronder Fonds 1818.
“Wij hebben een professionele fondsenwerver in dienst die de juiste fondsen voor ons weet te vinden, daar zijn we erg mee geholpen”, vertelt Gertrude Hoogendoorn, programmamanager van Bibliotheek Hillegom die deel uitmaakt van Bibliotheek Zuid-Kennemerland. “Maar ik kan me voorstellen dat dit voor sommige bibliotheken best een moeilijke zoektocht kan zijn. Het is fijn als zij weten dat bijvoorbeeld Fonds 1818 bepaalde projecten kan steunen.”
Robotje strooit hagelslag
De fondsenwerver van Bibliotheek Hillegom heeft Fonds 1818 inderdaad gevonden – met succes, want wij gaven een donatie voor hun lesprogramma in samenwerking met de organisatie RobotWise. Gertrude: “Kinderen vanaf groep zes tot en met de brugklas – met een focus op kinderen uit gezinnen met een laag inkomen en kinderen van laaggeletterde ouders – gaan aan de slag met robotjes die we hebben aangeschaft. Via een online game en door goed samen te werken leren zij deze sociaal-educatieve robotjes programmeren.”
Overigens, ook zonder de echte robotjes, maar mét bevlogen en betrokken begeleiders kun je leren programmeren. Dat toont deze video met de ‘hagelslagrobot’ van RobotWise op een mooie manier aan.
Een deel van de donatie van Fonds 1818 gaat naar het trainen van twee medewerkers van de bibliotheek die met de robotjes en de kinderen gaan werken. “Zodra zij ermee aan de slag kunnen, starten we met een eerste groep van twaalf kinderen”, vertelt Gertrude. “Uit ons netwerk van bijvoorbeeld (taal)scholen en de VoorleesExpress weten we al dat er veel behoefte is aan dit lesprogramma.”
Jeugdhoek vol activiteiten en ontmoetingen
De VoorleesExpress komt ook voorbij als we spreken met Lin Borsboom, programmamanager van Bibliotheek Wateringen in Westland. “Het is een heel mooi landelijk project voor de bibliotheken: een vrijwilliger komt bij gezinnen thuis om de liefde voor het voorlezen aan te wakkeren bij de kinderen en ouders die dit nog niet in hun systeem hebben. Wanneer het leesniveau van de ouders te laag is, kunnen we weer een koppeling maken met het Taalhuis en de daarbij horende programma’s, zoals Taalmaatjes.”
Maar de Fonds 1818-donatie voor Bibliotheek Wateringen is vooral gegaan naar de jeugdactiviteiten die bínnen het pand plaatsvinden. Met het geld konden Lin en haar collega’s de traditioneel ingerichte jeugdafdeling verbouwen tot een moderne, inspirerende en educatieve jeugdhoek. Lin: “Van tweemaandelijkse liedjes- en verhalenochtenden voor de allerkleinsten en hun ouders tot prettige huiswerkplekken en populaire vlogworkshops voor scholieren: we zijn er voor kinderen en jongeren van alle leeftijden, en die zien we hier gelukkig ook allemaal.”
Naast de mooie leeftijdenmix ziet Lin ook bezoekers met veel verschillende culturele achtergronden, zeker bij het woensdagmiddagprogramma voor kinderen vanaf zes jaar. “Hier staan taal én ontmoeting centraal. Veel ouders komen elke week langs met hun kinderen, waardoor er echt verbindingen ontstaan. Een groepje Spaanstalige ouders heeft elkaar hier bijvoorbeeld ontmoet en neemt nu het initiatief om één keer per maand in de bibliotheek in het Spaans voor te lezen. Afgelopen zaterdag waren er wel dertig bezoekers, dat is geweldig. Inmiddels zijn er in samenwerking met groepjes ouders ook voorleesochtenden in het Turks en Arabisch gepland.”
Van filmmiddag tot natuurlezing
Bezoekers die de Nederlandse taal nog niet (voldoende) machtig zijn ontvangt Bibliotheek Katwijk vooral op de locatie Hoornes-Rijnsoever. “Daar zit onze maatschappelijke programmering, met onder andere Taalcafés, Taalmaatjes en één van de best lopende IDO’s (Informatiepunt Digitale Overheid) van Nederland,” vertelt Lisa Kroezen, Manager Programmering en Educatie.
De recente donatie van Fonds 1818 voor Bibliotheek Katwijk ging echter naar één van de drie andere locaties: de ‘kunst- en cultuurvestiging’ Katwijk aan zee. Lisa: “Mede met het geld van Fonds 1818 hebben we een theater- en filmzaaltje kunnen bouwen waar we heel blij mee zijn. In Katwijk is geen bioscoop, dus bewoners moeten altijd uitwijken naar Noordwijk of Leiden om naar de film te kunnen. Nu kan dat ook bij ons, waardoor buurtbewoners elkaar vaker kunnen ontmoeten. Regelmatig zijn er gratis filmvertoning voor kinderen op vrijdagmiddag of zaterdagochtend.”
Maar de nieuwe zaal, waarvan Fonds 1818 de apparatuur en het podium betaalde, is veel meer dan alleen een bioscoopje. Lisa: “Het is echt een multifunctionele activiteitenruimte waar we van alles kunnen organiseren in samenwerking met andere Katwijkse organisaties, zoals de muziekschool, het Natuurcentrum en Welzijnskwartier. Op die manier kunnen we heel veel Katwijkers bereiken en bedienen. En dat wordt alleen maar nóg meer, want in 2025 gaan we verhuizen naar een nieuw pand. De spullen die met het geld van Fonds 1818 zijn aangeschaft kunnen gelukkig allemaal mee naar de nieuwe locatie, daar hadden we bij het indienen van de donatieaanvraag al rekening mee gehouden.”
Werk jij ook voor een bibliotheek die programma’s opzet om iedereen mee te kunnen laten doen in de (digitale) samenleving? Vraag dan een donatie aan bij Fonds 1818, of bespreek je plan eerst eens met onze projectadviseur voor jouw gemeente.
Project van de maand
Elke maand richten we onze schijnwerpers op een gesteund project dat de aandacht verdient. In een artikel of video kun je lezen of zien wat het project zo bijzonder maakt en welke bevlogen mensen zich hiervoor inzetten.
Wij werken met tien aandachtsgebieden. Deze projecten vallen onder:
