“Ieder half jaar maken we er een moment van, vaak met de lokale pers erbij: het omkiepen van de kliko met alle peuken die we wekelijks hebben geraapt. Het is elke keer weer droevig om te zien hoe groot die berg is.”
Vijf jaar geleden vroeg Ans Hogenboom uit Leiderdorp via Facebook wie met haar een zwerfafvalgroep wilde beginnen. Een landelijke opruimactie prikkelde haar, maar ze zag al snel in dat dit jaarlijkse opruimmoment geen zoden aan de dijk zou zetten en dat er structurele actie nodig is. Vier mensen reageerden. Inmiddels bestaat de groep – Straatjutters Leiderdorp - uit dertig buurtbewoners.
Speciale aandacht voor de peuk
“Fonds 1818 heeft ons in het begin meteen gesteund”, vertelt Ans. “We kregen een bijdrage om gele hesjes en afvalgrijpers mee te kunnen kopen. Heel fijn dat we dankzij die donatie gelijk goed uitgerust van start konden.”
In wisselende samenstellingen trekken de Straatjutters er wekelijks op uit om blikjes, plastic en ander zwerfafval in de Leiderdorpse straten, plantsoenen en op pleinen te ruimen. Speciale aandacht van de groep heeft de peuk. Ans: “Het is een onderschat stukje afval. In het filter zitten plastic en allerlei giftige stoffen. Het plastic vergaat niet, maar valt uiteen in microplastic.”
Bewustwording is het belangrijkst
Hoe is het om iedere week weer op dezelfde plekken neergegooide peuken aan te treffen? Ans: “Dat is natuurlijk behoorlijk ontmoedigend, hetzelfde geldt voor al het andere zwerfafval. Er zijn een paar hotspots in de wijk waar het vuil zich alweer ophoopt als je er net langs bent. Ik zou het dan ook echt niet kunnen om alleen maar het afval op te ruimen. Wij gaan verder dan dat: bewustwording is de rode draad en het allerbelangrijkste van ons initiatief.”
Om bij de peuken te blijven: het grootste doel van de Straatjutters is rokers ervan bewust te maken dat peuken niet op straat gegooid moeten worden. Ans: “Dit gebeurt vaak achteloos, het is een gewoonte. Dit willen we door diverse acties doorbreken.”
Een deel van onze laatste donatie van € 500 is bestemd voor één van die acties: teksten aanbrengen met milieuvriendelijke spray. Met het geld van Fonds 1818 konden de buurtgenoten stevige sjablonen kopen waarmee ze slogans zoals ‘In peuken zit plastic’ op straat kunnen spuiten.
Gesprek én gezelligheid
“We beseffen goed dat we het met alleen dit soort ludieke acties niet gaan redden; voor ons speelt het gesprek ook een grote rol”, vertelt Ans. “Zo praten we met het ziekenhuis en de fastfoodrestaurants waarbij altijd heel veel peuken liggen om te kijken wat we er samen aan kunnen doen. En we zijn in gesprek met de gemeente. Hierdoor kunnen we kleine stappen zetten, zoals het aanbrengen van asbaktegels in het winkelcentrum. De gemeente heeft ze geplaatst maar heeft geen mankracht om ze te legen, dat doen wij. Een ander voorbeeld is het onderhouden van het gras door de gemeente. We hebben gezegd: laat het ons alsjeblieft weten voordat jullie gaan maaien, dan kunnen wij het zwerfafval uit het hoge gras halen voordat alles wordt vermalen.”
De samenwerkingen van de Straatjutters reiken verder dan de wijk, ze gaan zelfs de gemeentegrens over. Ans: “Met een afvalgroep uit Leiden hebben we laatst een doorgaande weg in Leiden opgeruimd waar heel veel afval lag.” Dit soort acties brengen een ander aspect van het initiatief met zich mee: de leuke ontmoetingen met mensen die niet stil blijven zitten en allemaal de wereld een beetje mooier willen maken.
Ans: “Ook bij onze wekelijkse wandelingen in de wijk is het sociale aspect heel waardevol. We vertrekken meestal om kwart voor tien ’s ochtends en lopen tot het middaguur. Soms stoppen we even voor een kopje koffie dat we vaak aangeboden krijgen door de plaatselijke horeca of een bedrijf: de ijssalon, de Albert Heijn, het zwembad. Het zijn die gebaren en gezelligheid die voldoende energie geven om het afval te blijven rapen en acties te blijven bedenken.”
Jubileumlezing door ‘Zwerfinator’
Naast het aanschaffen van de sjablonen kunnen de Straatjutters met de donatie van Fonds 1818 een bijzondere lezing organiseren voor hun eigen groep en andere geïnteresseerde buurtgenoten. De lezing zal worden gegeven door Dirk Groot die bekendstaat als de ‘Zwerfinator’. De milieuactivist uit Purmerend gaat elke dag op pad om afval te rapen, dat hij vervolgens per stuk fotografeert en opneemt in een database. Met deze gegevens schrijft hij rapporten en benadert hij overheden en bedrijven om het probleem van zwerfafval aan te pakken. Ans: “We kijken erg uit naar zijn komst. Zijn verhaal geeft ons vast veel inspiratie – en de lezing is voor ons een mooi moment om ons vijfjarig jubileum te vieren.”
Brengt dit verhaal van Straatjutters Leiderdorp jou in beweging om iets te betekenen voor jóuw buurt? Werk je plan uit en dien samen met twee buurtgenoten een donatieaanvraag in vóór de komende deadline.
Bewonersinitiatief
Bewoners die oog hebben voor elkaar en voor hun buurt of straat: daar draait het om bij onze bewonersinitiatieven. Vier keer per jaar geven we donaties van maximaal 1.500 euro aan enthousiastelingen uit onze regio die van aanpakken weten.
Wij werken met tien aandachtsgebieden. Dit project valt onder:
