Stoepplantjes is een zogeheten ‘citizen science-project’: een wetenschappelijk onderzoek dat grotendeels door burgers wordt uitgevoerd. “Voor de Hortus botanicus is het de eerste keer dat we op deze manier een onderzoek faciliteren – of eigenlijk meerdere onderzoeken, van onder anderen een promoverende bioloog en een masterstudent wetenschapscommunicatie,” vertelt projectleider Hanneke Jelles. “Het doel van het project is voor ons duidelijk tweeledig,” vervolgt Hanneke. “De wetenschap vooruit helpen én mensen in Leiden en omgeving bewust maken van – en als het even meezit ook aansteken met de liefde voor – al het groen tussen de tegels.”
Iedereen kan meedoen
Een brede groep mensen op een actieve en ludieke manier het belang van wildgroei bijbrengen: dat is precies waarom Fonds 1818 dit project omarmt. Van scholieren tot ouderen; de Hortus vraagt iedereen om niet zomaar voorbij te lopen aan de vele soorten stoepplantjes, maar er letterlijk bij stil te staan.
Hanneke: “Het is heel belangrijk dat we wilde plantjes in bebouwd gebied koesteren. Ze dragen enorm bij aan onze biodiversiteit, ze bieden voedsel voor bestuivers en vogels en zorgen voor verkoeling, een vruchtbare bodem en schone lucht. Zodra mensen zich hier bewuster van zijn, willen ze misschien ook wel met ons meespeuren, -tellen en -onderzoeken.”
De ambities van de Hortus zijn groot. Een greep uit de Stoepplantjes-plannen: er komt een site en een app waarop mensen hun waarnemingen kunnen delen en de voortgang van het onderzoek kunnen volgen. Er zijn educatieve posters, zoekkaarten en kaartspellen voor kinderen én volwassenen in de maak. In samenwerking met de Vereniging Botanische Kunstenaars verschijnt er een boek met aquarellen van stoepplantjes. En een grote groep vrijwilligers staat te trappelen om te helpen met het organiseren en begeleiden van verschillende workshops, evenementen en een reizende tentoonstelling.
Speuren voor je deur
“Maar we doen het stapsgewijs hoor”, vertelt Hanneke. “Het eerste half jaar, vanaf de officiële aftrap van Stoepplantjes op 16 april, zien we als proefperiode waarin we alles rustig opstarten en aftasten hoeveel animo er is. We willen het project echt voor iedereen toegankelijk maken en proberen een zo breed mogelijk publiek te bereiken, ook in sociaal zwakkere wijken in Leiden. Met kleine initiatieven, zoals de Stoepplantjessafari, kunnen we dat nu al goed en coronaproof doen.”
Deelnemers aan de Stoepplantjessafari maken een kleinschalige wandeling door hun eigen wijk, waarbij ze de stoepen afspeuren en samen met een rondleider de vondsten op naam brengen. Hanneke: “Dit hebben we al een paar keer gedaan. We nemen stoepkrijt mee. Hiermee zetten mensen cirkels om de plantjes en schrijven ze de namen erbij. Zo kun je ‘Vroegeling’ bij een plukje groen lezen – of ‘Schijfkamille’. Het plantje valt opeens op als individu, niet meer als onkruid. Onder de namen in de cirkels schrijft iedereen ‘#Stoepplantjes’. We merken al dat het project ook op social media gaat leven, dat is natuurlijk heel leuk om te zien.”
Overal Stoepplantjes
Het project leeft niet alleen op social media maar ook op andere plekken, tot ver buiten Leiden, en dat terwijl het officieel nog van start moet gaan. “Het gaat al een heel eigen leven leiden, het wordt een soort beweging,” vertelt Hanneke. “Dat is het leuke van een nieuwe naam bedenken, Stoepplantjes. Wanneer je de naam in Rotterdam of Delft voorbij ziet komen, weet je zeker dat het bij ons vandaan komt. Maar we worden ook gewoon direct benaderd door andere gemeenten en organisaties, zoals de gemeente Apeldoorn, of ze ons concept mogen overnemen.”
En mag dat? Hanneke: “Hier zijn we heel vrij in: we delen alle informatie, iedereen mag de naam Stoepplantjes gebruiken en onze materialen zijn voor iedereen beschikbaar. Het risico dat mensen er verkeerd mee aan de haal gaan, is voor ons ondergeschikt aan ons doel: zoveel mogelijk mensen de waarde van stoepplantjes laten inzien. Wie weet wakkert het bij sommigen zelfs de liefde voor de botanie aan. Hier hopen we als Hortus stiekem natuurlijk ook een beetje op.”
Volg het laatste nieuws over dit project op de Stoepplantjes-site.
Van een kleine pluktuin in de wijk tot het grote Stoepplantjes-initiatief; Fonds 1818 steunt groenprojecten in vele soorten en maten. Werk je ook aan een groene toekomst? Kijk op onze procedurepagina voor bewoners of organisaties of je bij ons aan het juiste adres bent voor een donatieaanvraag!
Project van de maand
Elke maand richten we onze schijnwerpers op een gesteund project dat de aandacht verdient. In een artikel of video kun je lezen of zien wat het project zo bijzonder maakt en welke bevlogen mensen zich hiervoor inzetten.
Wij werken met negen aandachtsgebieden. Dit project valt onder:
